MEDIACJA - SZANSA NA SPOTKANIE I POROZUMIENIE STRON
MAŁGORZATA ZAWADZKA - RAK
W większości krajów na świecie mediacja jest uznaną i powszechnie stosowaną metodą rozwiązywania sporów między ludźmi. Porozumienie osiągnięte poprzez rozwiązanie konfliktu, a nie rozstrzygnięte przez arbitra czy sędziego, jest akceptowane i uznawane przez strony. Trudno nie zgodzić się i nie respektować decyzji, w której podejmowaniu brało się czynny udział, o wiele łatwiej nie uznać i odwołać się od decyzji sędziego. Mediacja, która prowadzona jest poza sądem, daje możliwość rozmowy o problemach i konfliktach w neutralnej, a czasem przyjaznej atmosferze, sprzyjającej swobodnym wypowiedziom stron oraz rozładowaniu emocji.[2]
Mediacja to proces ludzki, nie sądowy, który unowocześnia proces karny i budzi szacunek dla sprawiedliwości. Mediacja jest pomocna we wszystkich problemach i sporach między ludźmi. Prowadzona jest zarówno w sprawach sądowych jak i prywatnych – zgłoszona przez strony, które nie radzą sobie z problemami i konfliktami. Między innymi w sporach rodzinnych, pracowniczych, rówieśniczych, sąsiedzkich, gospodarczych, szkolnych, oświatowych. Mediacja sądowa jest prowadzona w sprawach karnych i z nieletnimi sprawcami czynów karalnych. Mediacja ofiara – sprawca jest formą sprawiedliwości naprawczej, powstała z potrzeby zadośćuczynienia pokrzywdzonemu za wyrządzoną krzywdę. Złamanie prawa wyrównuje się poprzez naprawienie szkody, a pokrzywdzony w aktywny sposób uczestniczy w podjęciu decyzji, ważne są jego potrzeby i problemy. W trakcie mediacji zwraca się szczególną uwagę na zrozumienie przez sprawcę krzywdy jaką wyrządził osobie pokrzywdzonej oraz na wzięcie przez sprawcę odpowiedzialności za naprawienie szkody i zadośćuczynienie.[3]
Podczas mediacji z nieletnim sprawcą czynu karalnego atutem jest przejęcie przez niego odpowiedzialności za popełniony czyn i skoncentrowanie się na osobie poszkodowanej (zadośćuczynienie i naprawienie krzywd). Efekt wychowawczy i resocjalizacyjny to korekta postaw, w wyniku której młody człowiek nie łamie już więcej prawa.
Instytucja mediacji oraz mediacja jako narzędzie rozwiązywania sporów są kompletnie nieznane większości młodzieży zwłaszcza tej, która wchodzi w konflikt z prawem. Czas jaki upływa od momentu popełnienia czynu karalnego do chwili zajęcia się sprawą, zgodnie z teorią wychowania, jest jednym z czynników warunkujących skuteczność oddziaływań resocjalizacyjnych. Sens i właściwy efekt mediacji można osiągnąć wówczas, gdy postępowanie odbędzie się stosunkowo szybko. Mediatorami w sprawach dotyczących młodzieży niedostosowanej społecznie powinny być osoby wykazujące się wiedzą i doświadczeniem w pracy z tą młodzieżą. Również szkoła to niewykorzystane możliwości w zakresie mediacji. Począwszy od wprowadzenia mediacji rówieśniczej do przeprowadzania postępowań mediacyjnych w wybranych sprawach. [4]
Mam nadzieję, że biorąc pod uwagę powyższe stwierdzenia, które pochodzą z warsztatu prowadzonego przez dr B. Czarnecką – Dzialuk – Mediacja w sprawach nieletnich – warsztat mediatora, przedstawiłam nowe narzędzie do pracy z młodzieżą i pokazałam alternatywne możliwości rozwiązywania sporów a przez to korygować zachowania młodzieży.